Kardeş Şehir, kentlerin, ortak çözümler ve uygulamalar geliştirmeye çalıştıkları, esnek ve yatay yönetişim kavramının çok önemli bir aracıdır. Bununla birlikte kardeş şehir projelerinin başarılı olabilmesi için dikkat edilmesi gereken belli hususlar vardır. Dünyamızın yaklaşık yarım asırlık kardeş şehir tecrübelerinden anlaşıldığı kadarıyla, bu hususlara özen gösteren kardeş şehirler nitelikli ve kalıcı olmuşlardır. Tüm bu bilgiler ışığında Türk Dünyası Belediyeler Birliği’nin oluşturduğu Kardeş Şehir Kılavuzunun öncelikle tüm belediyelere yol gösterici olacağını düşünmekteyiz.
► Kardeş Şehir seçiminde tarihi misyon, demografik yapı, kültürel değerler, kentsel, coğrafi ve sektörel özellikler gibi alanlarda benzerlikler bulunmasına dikkat edilmeli.
► Kardeş Şehir seçimi ve kardeş şehirlerle proje üretimi süreçlerinde merkezi bürokrasinin yönlendirmeleri yerine yerel kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, belediye birlikleri ve uluslararası örgütlerin danışmanlığına başvurulmalı. Bunun için TDBB’nin hedef coğrafyası olan Kafkaslar, Orta Asya ve Balkanlar ile kurulacak Kardeş Şehir ilişkilerinde TDBB’nin koordinatörlüğüne başvurulmalı. Diğer bölgeler için de UCLG-MEWA, Sister Cities International, CEMR, Eurocities gibi kuruluşlardan destek alınmalı.
► Kardeş Şehir ilişkisine dair ortak bir amaç belirlenmeli. Kardeş şehirle “neden” kardeş şehir olunduğuna dair net bir fikir olmalı. Amaç, somut bir proje veya işbirliği alanı şeklinde protokolde yer almalı.
► Süreci takip etmek ve geliştirmek amacıyla, belediyelerde, gönüllü ve uzmanlardan oluşan “kardeş şehir birimi” veya irtibat ofisi kurulmalı.
► Temaslar ve üretilecek projeler belediye başkanları ve meclisleriyle sınırlı kalmamalı, toplumu kapsamalı ve görünür olmalı. Spor kulüpleri, okullar, spor/hobi dernekleri, sivil toplum kuruluşları ve iş adamları proje üretmeleri ve projelere katılmaları konusunda teşvik edilmeli. Medya kanalıyla, toplum, kardeş şehirler konusunda bilgilendirilmeli. Vatandaşlara, şehirlerin sorunları ve çözüm yolları konusunda interaktif diyalog kurabileceği ortamlar sağlanmalı.
► Okullar ve gençler sürece özellikle dahil edilmeli, uzun vadeli bireysel ilişkiler kurulmalı. Gençlerin yanında, öğretmenleri, aileleri ve okul personelini de içeren projeler geliştirilmeli. Örneğin; internet üzerinden iki şehirdeki okullara ortak ders verilmesi, öğrenci/öğretmen değişim programları, gençlik kampları, mektup arkadaşlıkları, sosyal sorumluluk projeleri vs.
► Uygulanan projelerde güncel meseleler (çevre sorunları, insan hakları, barış ve demokrasinin inşası, sosyal entegrasyon, şehirleşme, futbol vs) takip edilmeli.
► Tecrübe paylaşımı ile yeni imkanlar ve teknolojiler sürekli takip edilmeli.
► Süresiz Kardeş Şehir ilişkilerinin işlevsizleşmesi riskine karşı protokoller 5 yıllık hazırlanmalı ve etkinliği devam ettiği takdirde yenilenmeli.
► Büyükşehirler bir ülkeden en fazla 3, diğer il ve ilçeler bir ülkeden en fazla 1 kardeş belediye protokolü imzalayabilmeli.
► Veritabanı oluşturma, envanter hazırlama ve bütçe planlama işlerinin titizlikle sürdürülmeli. Kaynak oluşturmaya dönük yerel etkinlikler düzenlenmeli.